Nieuwe wending aan aardbeienteelt

Wat maakt deze proef op Proefcentrum Hoogstraten bijzonder?

“We proberen innovatief-verantwoord om te gaan met natuurlijke grondstoffen zoals substraat, minerale meststoffen, etcetera.  Daarom zijn we op zoek naar nieuwe substraten en technieken om de aardbeienteelt vooruit te helpen. Dat de meeste aardbeientelers met kokos- of veensubstraat werken is ecologisch gezien erg belastend voor het milieu. Ook willen we graag het water hergebruiken dat nodig is voor de opkweek. Maar water dat in aanraking komt met kokos of veen wordt koffiekleurig en is lastig te ontsmetten door de hoge organische belasting. Een schoner en duurzamer alternatief kan steenwolsubstraat zijn.”

Wat maakt aardbeien telen op steenwolsubstraat zo anders?

“Aardbeientelers werken meestal met kokos- of veensubstraat en houden lang vast aan wat ze kennen. Logisch, ze willen eerst positieve resultaten zien van steenwolsubstraat. Nou, die zijn er. En gelukkig heeft onze bedrijfsleider een enorme ervaring in het telen van paprika's en tomaten op steenwol. Hier heb ik veel steun aan gehad. Hij kent precies de verschillen in water- en andere voedingsbehoeften tussen kokosveen- en steenwolsubstraat. Daarnaast hebben we ook heel veel gehad aan de sensoren van Grodan. Deze GroSens-sensoren gaven een gedetailleerd inzicht in wat er zich in de steenwolmatten afspeelde. Zo heb je een houvast gebaseerd op cijfers waarop je de teelt kunt sturen.”

Hoe kwam je op het gebruik van steenwolsubstraat van Grodan?

“Met Proefcentrum Hoogstraten doen we onderzoek naar drie teelten: paprika’s, tomaten en aardbeien. Onze collega’s werken al heel lang met steenwolsubstraatoplossingen van onder andere Grodan voor het telen van paprika’s en tomaten. Toen we ergens eind 2018 informeerden naar de mogelijkheid om aardbeien te telen op steenwolsubstraat reageerden de collega’s gelijk enthousiast: ‘Doen!’ Dat deden we, voor deze proef.”

Waarom gebruik je GroSens?

“Op steenwol kun je de waterhoeveelheid en het voedingsgehalte optimaal sturen. Met behulp van GroSens, het sensorensysteem van Grodan, kun je in realtime inzicht krijgen in deze gegevens, waardoor je nog preciezer beslissingen kunt nemen en kunt bijsturen. Ook persoonlijk vind ik dat datagedreven werken echt fantastisch. Een handig hulpmiddel om mee te ‘sturen’ op de cijfers. Precision growing, ja.”

Wat is de eerste stap voor telers die van plan zijn om aardbeien te telen op steenwolsubstraat?

“Om het uiterste uit de teelt op steenwol te halen, is het belangrijk dat je gebruik maakt van de fysieke eigenschappen van steenwol; hiermee kan je namelijk apart sturen op de watergeefstrategie en het voedingsgehalte. Dit werkt helemaal anders bij kokos- of veensubstraat - probeer het maar eens uit. Verder is het belangrijk om de steenwolblokjes in het systeem van trayplaten te zetten om verspreiding van ziektes tegen te gaan. Op deze trayplaten staan de plantjes met negen of tien plantjes bijeen. Wij hadden dat niet en besloten in de open lucht te werken met een zogenaamde bovenberegening waarbij de planten op plastic staan. Dat leidde tot infecties en dus vielen er planten uit. Met een simpele aanpassing passen de steenwolblokjes wel in die trayplaatpotjes en blijven de plantjes los van de grond. Zo ontstaan er geen infecties. Verder zou ik adviseren om iemand in de arm te nemen die met steenwolsubstraat vertrouwd is. Zodat je de juiste handvatten hebt om direct goed te starten.”

Wat kun je prijsgeven over het experiment bij Proefcentrum Hoogstraten met het telen van aardbeien op steenwolsubstraat?

“In de eerste proef konden we alvast opmerken dat de productie van aardbeien op steenwolmatten heel wat perspectieven biedt. De vruchtmaat en het gewicht waren vergelijkbaar met een traditioneel kokosveensubstraat. Op het trayveld - tussen juni 2019 en december 2019 - hebben we de opkweek van aardbeiplanten nog niet kunnen optimaliseren. Hier stonden de planten met hun wortels in het water waardoor schimmelziektes zich gemakkelijk konden verspreiden. Dit zette zich ook door in de productieteelt met uitval tot 20 procent. Ondanks deze uitvalcijfers bleek de productie gelijkaardig aan het traditionele substraat. Als we in vervolgonderzoek de opkweekmethode kunnen verbeteren door de steenwol in bijvoorbeeld trayplaten te plaatsen kunnen we de uitvalcijfers waarschijnlijk drastisch terugdringen.”

Wat verwacht je van deze proef voor de toekomst?

“Steenwolsubstraat kan een nieuwe wending geven aan de aardbeienteelt. Om precies te telen heeft het een zeer groot potentieel, dat mag duidelijk zijn. Voor klassieke aardbeienteelt van een week of zes in de zomertijd moet er nog gekeken worden naar de economische haalbaarheid.  Maar kijk je naar de langere teelt van augustus tot en met maart voor doordragers of voor doorteelten, dan kan het economisch erg interessant worden. Technisch is het haalbaar, mits die paar aanpassingen. Ook is de juiste scholing voor telers belangrijk. Zoals ik al zei: het is voor de meeste telers een heel andere manier van werken. Sensoren zoals GroSens kunnen echt mooie vertrekpunten zijn om direct feeling te krijgen met steenwol als substraat.”

Lees hier meer over GroSens, het Grodan-systeem dat 24/7 realtime inzicht biedt in het watergehalte (WG), de EC en de temperatuur van het steenwolsubstraat.

Proefcentrum Hoogstraten, een klant van Grodan, werkt samen met Coöperatie Hoogstraten, VITO Hoogstraten - Afdeling Land- en Tuinbouw - vanuit het Belgische Meerle aan het vergroten van de tuinbouw in de regio. Proefcentrum Hoogstraten is actief in onderzoek en voorlichting bij het telen van aardbeien (onder bescherming en in open lucht) en de teelt van tomaat en paprika onder glas.

Dit verhaal is onderdeel van de serie Gro-Hacks, waarin we partners en vrienden van Grodan vragen naar de lessen die we van hen kunnen leren uit hun innovatieve ondernemersverhalen.